Verdriet | Een korte gids voor verdriet en somberheid - De Psycholoog (2024)

Omgaan met verdriet

In dit deel van het artikel bespreek ik een aantal manieren om anders om te gaan met verdriet. Een aantal tips heb ik geleend uit de behandeling van de depressieve stoornis. Andere tips betrek ik uit de wereld van de persoonlijke ontwikkeling en de coaching.

Deze tips gelden in het algemeen voor het omgaan met verdriet. Na dit hoofdstuk ga ik nog specifieker in op het omgaan met somberheid, liefdesverdriet en rouwverwerking.

Tip 1: Ga iets leuks doen

Deze tip klinkt misschien erg onpsychologisch. Het lijkt op het advies dat je van een vriend zou krijgen die niet begrijpt hoe ernstig je verdriet is: “Ga gewoon iets leuks doen joh!” Zo makkelijk kan het toch niet zijn?

Uit onderzoek naar de behandeling van depressie blijkt echter dat dit advies wel degelijk werkt. Ik zal uitleggen waarom dat zo is.

Bij cliënten zien we regelmatig dat ze “blijven steken” in hun negatieve emoties. Ze voelen zich teneergeslagen en gaan zich daar ook naar gedragen. Ze spreken niet meer af met anderen en doen ook geen leuke dingen meer. Dit vanuit het idee dat ze daar nu toch niet meer van kunnen genieten.

Onbewust versterken ze daarmee het onprettige gevoel. Immers, als je niks leuks meer doet, is het ook moeilijk om je weer beter te gaan voelen. Als je dan ook nog eens dingen gaat doen die je een onprettig gevoel geven (teveel drinken of eten, je werk laten versloffen, niet meer opruimen etc.) wordt het gevoel nog erger.

Daarom is het verstandig om toch leuke dingen te gaan doen. Het is zelfs goed om meer leuke dingen te gaan doen dan je zou doen toen je je nog goed voelde. Als die activiteiten op dat moment nog niet zo leuk zijn als vroeger is dat niet zo erg. Dat komt vanzelf wel naarmate je ze vaker doet.

Tip 2: Hou je gedachten in de gaten

Mensen die verdrietig zijn verliezen zich niet alleen in hun gedrag, maar ook in hun gedachten. Ze gaan extreem negatief denken of blijven maar piekeren over het vervelende dat hun overkomen is.

Uit onderzoek blijkt dat mensen in negatieve situaties geneigd zijn om drie gedachten te hebben:

1. Dit wordt nooit meer beter
2. Andere situaties zullen nu ook wel fout gaan
3. Ik heb er zelf voor gezorgd dat dit verkeerd ging

Het is belangrijk om van jezelf te zien als je in dit soort gedachten blijft steken. Hou dus goed in de gaten welke gedachten je denkt en geloof niet alles wat er in je hoofd opkomt.

Anders denken en je anders gedragen (zoals we dat in de vorige tip bespraken) is wat we ook doen in de cognitieve gedragstherapie.

Een andere manier van onhandig denken is piekeren. Mensen zijn probleemoplossende wezens en we zijn geneigd om te denken dat problemen vanzelf verdwijnen wanneer we er flink over nadenken.

Als je er goed op let zul je echter zien dat piekeren vaak alleen maar in cirkeltjes gaat. Je draait hetzelfde verhaal steeds weer tegen jezelf af, zonder ooit tot een conclusie te komen. Het levert je dus niets op.

Het is veel verstandiger om piekeren om te zetten in denken. Dat kun je bijvoorbeeld doen door je gedachten op te schrijven. Je zult zien dat dit veel productiever is omdat je dan ook nog wel eens tot een conclusie kunt komen.

Als je daarna nog wilt stoppen met het piekeren, kun je dit doen door te oefenen met mediteren.

Tip 3: meditatie

Meditatie heeft een hoop voordelen. Het zorgt er voor dat je aardiger tegenover jezelf bent, het maakt je meer ontspannen en het maakt mogelijk dat je afstand neemt van je gedachten. Vooral dat laatste is belangrijk in het omgaan met je verdriet.

Als je iets naars overkomt, is je verdriet vaak nogal overweldigend. Je kunt er bij wijze van spreke helemaal in opgaan. Dat is voor een tijdje ook niet zo erg, maar er komt een moment waarop je weer wat afstand moet nemen. Je moet dan ook weer doorgaan met je leven en uit het verdriet komen.

Mediteren kan je helpen om dat voor elkaar te krijgen. Met een simpele aandachtsmeditatie leer je inzien dat jij je gedachten niet bent. Dat geeft je vervolgens weer de mogelijkheid om de wereld om je heen te bekijken. Daar zul je ontdekken dat er ook nog een hoop moois is en een hoop dingen om van te genieten. Dat is vaak de eerste stap naar een betere omgang met je verdriet.

Deze drie tips zijn niet heel specifiek. Ze gaan meer over de omgang met je gedachten in het algemeen. Hieronder bespreek ik drie verschillende vormen van verdriet en manieren om daar mee om te gaan.

Verschillende vormen van verdriet

Hieronder bespreek ik verschillende vormen van verdriet. Daarbij gaat het over somberheid, liefdesverdriet en rouwverwerking. Er zijn natuurlijk nog talloze andere redenen waarom je verdrietig kunt zijn, maar dit zijn waarschijnlijk wel de meest voorkomende.

Somberheid

Somberheid lijkt misschien een wat vreemde eend in de bijt hier. Dit is toch geen specifieke vorm van verdriet? Laat me daarom beginnen met de definitie van somberheid.

Met somberheid bedoel ik hier een onverklaarbaar gevoel van neerslachtigheid. De blues hebben terwijl je niet helemaal zeker weet waar die vandaan komt. Gewoon je even niet zo fijn voelen.

Deze somberheid kan vele oorzaken hebben. Soms kan het te maken hebben van een opeenstapeling van kleine dingen. Het is vervelend weer, een opdracht op je werk is ingetrokken en je fiets is gestolen. Dat is voldoende om een rotdag te hebben.

In andere gevallen kan het ook met je biologie te maken hebben. Sommige mensen hebben last van een winterdip, anderen voelen zich onprettig wanneer ze niet gesport hebben etc.

Ik raad aan om je somberheid serieus te nemen, zonder de sombere gevoelens zelf serieus te nemen. Laat me uitleggen wat ik daar mee bedoel:

Neem je sombere gevoelens serieus: als je verdriet hebt, is dat iets om de gaten te houden. Soms kan het voldoende zijn om er een nachtje over te slapen. In andere gevallen is het nodig om bovenstaande tips op te volgen. Als je er echter niets mee doet, is er kans dat ze alleen maar erger worden.

Let op: negatieve gevoelens horen bij het leven. Het is niet mogelijk en niet wenselijk om altijd maar positief te zijn. Het is echter niet noodzakelijk om altijd maar verdriet te hebben en daarom is het de moeite waard om te proberen er iets aan te doen.

Neem de sombere gevoelens zelf niet serieus: zoals ik bij de tips al heb besproken komt het vaak voor dat mensen zich laten meeslepen door hun negatieve gevoelens. Ze eten een heel pak koekjes, komen hun bed niet meer uit en doen hun telefoon op de vliegtuigstand. Als je dat een of twee dagen doet is dat niet erg, maar op den duur is het verstandig om ook weer uit je put te kruipen. Zoals gezegd kan meditatie daar bij helpen.

Tot slot is het de moeite waard om aan te geven dat je biologie enorme invloed heeft op je gevoel. Als je je dus verdrietig voelt, is het verstandig om gezond te eten, meer te gaan sporten en voldoende te slapen. Precies het tegenovergestelde dus van wat je misschien geneigd bent om te gaan doen als je verdriet hebt.